Gạch ốp lát thay đổi chuyến biến với cục diện mới

 

Tình trạng hiện nay của ngành gạch ốp lát đặc trưng bởi tốc độ tăng trưởng chậm lại, cung vượt cầu và thói quen tiêu dùng thay đổi.

Thị trường đang tái cấu trúc

Thị trường gạch ốp lát ở Việt Nam bắt đầu từ những năm 1970 của thế kỷ trước, nhưng mới phát triển mạnh trong đầu thế kỉ 21. Khoảng thời gian 10 năm từ năm 2000 đến năm 2009 có thể được gọi là thời kỳ hoàng kim của sự phát triển gạch ốp lát. Từ năm 2010 đến 2019, tốc độ tăng trưởng bắt đầu giảm tốc, tuy nhiên các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đầu tư và mở rộng công suất, đặc biệt trong giai đoạn 2014 - 2019, nhằm đáp ứng đà phục hồi của thị trường bất động sản sau khủng hoảng. Cùng với sự sụp đổ của thị trường bất động sản - xây dựng, tốc độ tăng trưởng của ngành gạch ốp lát đã chậm lại đáng kể trong hai năm qua.

Sau nhiều thập kỷ tăng trưởng, thị trường đã phát triển lên quy mô 500 triệu m2/năm, đứng đầu Đông Nam Á và thứ sáu toàn cầu, cung cấp đa dạng các sản phẩm thuộc 4 dòng chính: gạch đất sét nung (Cotto), gạch tráng men (Ceramic), gạch xương sứ (Porcelain), và gạch Granite. Theo thống kê, cả nước hiện có 82 doanh nghiệp vừa và nhỏ sản xuất gạch ốp lát, ngoài ra còn có hàng nghìn đơn vị nhỏ lẻ. Prime (70 triệu m2/năm), Viglacera (43 triệu m2/năm), Vitto (40 triệu m2/năm), và Mikado (21 triệu m2/năm) chiếm thị phần lớn nhất... Các thương hiệu khác bao gồm Tasa, Hoàn Mỹ, Catalan, Nice Ceramic, CMC (HoSE: CVT), Thanh Thanh (HNX: TTC), Taicera (HoSE: TCR), Chang Yih (UPCoM: CYC), RedstarCera (UPCoM: TRT), và RedstarCera (UPCoM: TRT).

Phần lớn các doanh nghiệp sản xuất Ceramic, trong đó sản xuất Porcelain chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng sản lượng. Viglacera (HoSE: VGC) là đơn vị hiếm hoi có tỷ lệ 70% là gạch Porcelain và 30% là Ceramic. VGC cũng là một trong số ít doanh nghiệp có khả năng xuất khẩu gạch ốp lát mỗi năm từ 10 đến 15 triệu đô la. Thị trường gạch ốp lát tại Việt Nam được cho là khá cạnh tranh, đặc biệt là phân khúc Ceramic. Nguyên nhân là do các rào cản gia nhập thị trường thấp do chi phí đầu tư và công nghệ thấp. Hơn nữa, do có một số lượng lớn các đơn vị sản xuất và sản phẩm giữa các bên không có sự khác biệt đáng kể nên sự cạnh tranh rất mạnh mẽ. Ngoài ra, có nhiều loại nguyên liệu thay thế trong danh mục vật liệu xây dựng hoàn thiện như gỗ tự nhiên, gỗ ép nhân tạo, đá tự nhiên, đá nhân tạo, nhựa tổng hợp... Áp lực từ sản phẩm thay thế là rất lớn, lại được hỗ trợ bởi bối cảnh các vật liệu ngày càng rẻ hơn nên cạnh tranh ngày càng gay gắt hơn.

Thị trường gạch ốp lát Việt Nam được nhìn nhận đang trong giai đoạn có mức độ cạnh tranh khá cao, nhất là trong phân khúc Ceramic.

Trong khi đó, chi phí nguyên liệu thô được sử dụng để sản xuất gạch ốp lát đã tăng đột biến trong những năm gần đây, kết quả là giá gạch đã tăng lên. Nhiều công ty buộc phải cắt giảm tỷ suất lợi nhuận trước tình trạng cung vượt cầu để bán được hàng. Ngay cả những công ty nổi tiếng như VGC cũng phải chấp nhận thực tế này; tỷ suất lợi nhuận gộp mảng gạch ốp lát của công ty đã giảm từ 29% vào năm 2018 xuống chỉ còn 19% vào năm 2021, đồng thời doanh số bán hàng cũng bị giảm sút. Thị trường đang định hình lại với xu hướng ưa chuộng các mặt hàng có kích thước lớn, đồ sứ, có nhiều hình dạng và hoa văn hơn là một vài loại truyền thống như trước đây. Trong môi trường hiện nay, các công ty có dây chuyền sản xuất quy mô lớn và trang trí in kỹ thuật số được coi là có lợi thế cạnh tranh đáng kể.

Chuyển động doanh nghiệp

Quý I/2022 được kỳ vọng là quý thuận lợi đối với các doanh nghiệp gạch ốp lát. Đa số đều có doanh thu tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ như VGC đạt 591 tỷ đồng, tăng 18%; CVT đạt 341 tỷ đồng, tăng 30%; TCR đạt 204 tỷ đồng, đi ngang; Riêng TTC giảm, nhưng chỉ giảm 4% đạt 60 tỷ đồng... Nguyên nhân của việc này là do thị trường bất động sản hiện nay có nhiều công trình dở dang phải hoàn thiện và sắp đến hạn bàn giao do năm 2021 đình công do ảnh hưởng của dịch bệnh. Việc sử dụng gạch ốp lát đã tăng lên do nhu cầu tăng lên.

Tuy nhiên, cầu cao này dự kiến sẽ ngừng hoạt động trong thời gian ngắn. Quý II/2022 được dự báo sẽ khó khăn hơn đáng kể đối với các doanh nghiệp gạch ốp lát, do số lượng dự án hoàn thành thấp và ít dự án mới do các vấn đề pháp lý, tín dụng bất động sản bị siết chặt hơn. Cụ thể "cơn bão giá" vật tư xây dựng liên tục nổi lên khiến nhiều dự án "án binh bất động chờ thời". Tình hình này gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ khi chiến lược cạnh tranh về giá gặp phải lực cản từ giá nguyên liệu đầu vào, trong khi việc thay đổi cơ cấu sản phẩm bị cản trở bởi các vấn đề về công nghệ, vốn, thời gian trong khi xu hướng tiêu dùng thay đổi với chu kỳ chỉ 2-3 năm.

Các doanh nghiệp lớn được coi là có khả năng chủ động. Ví dụ VGC có thế mạnh trong lĩnh vực sản xuất gạch Porcelain - một loại gạch đang ngày càng trở nên phổ biến, thay thế cho gạch Ceramic rẻ tiền - nhờ việc mua lại nhà máy Bạch Mã (nay là nhà máy Viglacera Eurotile). Viglacera Eurotile có công suất sản xuất hàng năm là 8 triệu m2 với 4 dây chuyền sản xuất gạch Porcelain. VGC cũng sẽ đầu tư thêm dây chuyền sản xuất tấm lớn với công suất 2 triệu m2/năm vào năm 2022, với thời gian dự kiến đi vào hoạt động vào quý I năm 2023. Tấm lớn hiện đang là sản phẩm được ưa chuộng nhất trong xu hướng tiêu dùng vì nhiều lý do, bao gồm khả năng giảm số lượng khe sàn, tạo cho sàn vẻ ngoài nguyên khối và rộng hơn, dễ vệ sinh và phù hợp với các nội thất khác..

Sau khi thâu tóm nhà máy Viglacera Eurotile, mục tiêu của chúng tôi là nâng thị phần tại miền Nam từ 3% lên 9%." Vào năm 2023, chúng tôi cũng sẽ tập trung vào việc thực hiện và vận hành dự án tấm lớn và đây cũng là vật liệu tiên tiến nhất trên thị trường sử dụng công nghệ Continua + Sacmi Italy. VGC có kế hoạch xây dựng thêm các dòng sản phẩm cao cấp, hướng đến xuất khẩu" - theo một lãnh đạo của VGC chia sẻ. Do nhu cầu xây dựng của Việt Nam vẫn còn cao và tốc độ đô thị hóa còn thấp, nên thị trường gạch ốp lát dự kiến sẽ tăng trong dài hạn. Xu hướng hướng tới các mặt hàng trung - cao cấp sẽ tiếp tục và người mua sẽ quan tâm hơn đến chất lượng, mẫu mã và thương hiệu. Điều này đòi hỏi các công ty không chỉ tập trung vào sản lượng mà còn phải có một chiến lược nghiêm ngặt để có thể trụ vững trước sự cạnh tranh ngày càng gia tăng.

Nguồn: Báo mới